Problemlerimiz: Sınırlandırma

İnsanların sınırlandırılması doğdukları andan itibaren başlıyor. Bu çok acı bir şey. Belki aile çocuğunu korumak ve iyiliği için yapıyor bunu. Ancak fazla korumak çocuk bile olsa bir kişiyi sınırlandırmaktır. İnsanın çocukluğunda elde ettiği karakterini sınırların içine hapsetmek ve etkilemek bir insanın bütün hayatını değişmesine sebep olan fark edilemeyen bir dokunuşa dönüşüyor. Adeta kelebek etkisi denilen olay çocuklukta başlıyor.

Daha sonrasında okula başlayan çocuk bu sefer okulun sınırlandırmasına bırakılıyor. Okul, bir kişiyi gereğinden fazla kontrol altına alıyor. Onun düşüncelerini, davranışlarını tek tip insana doğru yönlendiriyor.  Hiç unutmam mesela, üniversiteye başlayıncaya kadar hep kıyafet zorunluluğu vardı. Bu insanların kişiliklerini yansıttığı zırhlarından arınmasına sebep oluyordu. Bilmiyorduk, kim nasıl düşünür nasıl bir hayat yaşar? Bunların hiçbirini bilmiyorduk ve farkında değildik etkileşimimizin çok yüzeysel kaldığından. Şimdilerde hiçbiriyle görüşmüyorum. Çünkü onları tanıyamamıştım. Okulda insanları kıyafetleri ile sınırlandırmanın sonucuydu bu. Sanki hiç kimse fakir değilmiş, hiç kimse zengin değilmiş ve hepimiz eşitmişiz sanarak büyüyorduk. Gerçekten öyle miydik?

Belli ölçüde insanlar sınırlandırmalı buna bir itirazım yok. İnsanları başıboş bırakmak sanki benzinliğin etrafındaki ormanı yakıp onun patlamayacağına inanmak gibi bir beklentidir. Eğer bir sızıntı varsa veya alevler benzinliğe ulaşırsa patlama kaçınılmazdır. Başıboş olmak zaten başlı başına bir tehlike, bunun içine insanı bırakmanın pek bir mantığı yok. Ancak insanlar zarar görmesin diye onları bir odanın içine kapatıp beklemenin de kimseye bir fayda getirmeyeceği bellidir.

Sınırlandırmayı iki başlık altında inceleyebilirim. Birincisi sınırlandırmanın yöntemi ve boyutu, ikincisi sınırlandırmanın etkileridir.

- Sınırlandırmanın yöntemi ve boyutu

Sınırlandırma için en çok kullanılan yöntem korkudur. Korkutmak için genellikle kurallar ve dini kaynaklı olduğu düşünülen gerçekliği bilinmeyen hurafeler kullanılır. Dini kaynaklılara şöyle bir örnek verebilirim: Benim küçüklüğümden beri her yanlış olduğu düşünülen bir hareket yaptığımda “Allah çarpar, Allah yakar, Allah taş yapar.” Diyerek korkutmaktır. Şimdi baktığımda gerçekten anlamsız ve temelsiz geliyor. Bu Allah’a inanmadığımdan veya gücünde bir eksiklik bulduğumdan değil. Allah daha ergenlik çağına dahi gelmemiş bir çocuğa neden zarar versin? Dünyadaki tek yanlış hareketi yapan ben miydim veya benimki en büyük müydü de beni ilk cezalandıracak olsun? Binlerce kişinin ölümüne sebep olanı bırakıp küçücük çocuğa zarar vereceğini söylediğin Allah için sonradan çocuğa Allah affedicidir merhametlidir dediğinde tabii ki de buna inandıramazsın. Çocukların dini duygularının eksik olmasının nedenlerinden birisi küçüklüğünde dini kullanarak korkutulmuş olmasıdır diyebilirim. Allah’tan kendim için bu durum ortaya çıkmadı. Ancak bu söylediğim göz ardı edilmemelidir.

- Sınırlandırmanın etkileri

Bu başlığa toplumsal bir örnek getireceğim. Sonuç olarak insan toplumsal bir varlıktır. Toplumsal olarak sınırlandırıldığına inanılan bir topluluk olan Yahudiler, günümüzde Filistin’de yaptıkları buna örnek olabilir. İkinci Dünya savaşı sırasında soykırıma ve işkenceye uğrayan Yahudiler şuan Filistin’de binlerce insanı öldürürken hiç merhametleri olmamasının nedeni önceden uğramış oldukları kötü durumdur. Bu sınırlandırma onların toplumsal karakterini etkilemiş ve şuan diğer milletlerden daha az acıma duygusuna ve aç gözlülüğe sahip olmuşlardır.

Sınırlandırma dediğim durumun insanların ve toplumun duygu, düşünce ve hareketlerinde her zaman bir etkisi olduğu açıktır. Benim önerim ise insanların kendi özelliklerini gösterebileceği bir ortam yaratmaktır. İnsanları sınırlandırdığımızda herkes için engel oluşturacak durumlar ortaya çıkacaktır. Bir sınırlandırma başta söylediğim gibi kelebek etkisi ile birçok sonuca götürüyor. Bu sonuçları aza indirmediğimiz durumda insanlık olarak yeterince istediklerimizi kusursuz olarak yapamayacağız.